گروه فرهنگی مشرق - هفته گذشته نیروی انتظامی طرح جدید نظارت و گشت نامحسوس را در تهران کلید
زد. این طرح که بنا بر اظهارات رئیس پلیس تهران بر حسب وظیفه قانونی ناجا و برای کاهش آسیبهای اجتماعی و ایجاد امنیت اخلاقی
به اجرا در آمد،موجب امید و آرامش خاطر عموم شهروندان تهرانی شد اما اعتراضات عده ای
از جمله برخی مسئولین را نیز به همراه داشت و ابهامات و سؤالاتی را مطرح کردند . برای
روشن شدن وجه قانونی این طرح و پاسخ برخی سؤالات ، مصاحبه‌ای با سرکار خانم دکتر خزعلی
رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی، ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید. ** خانم دکتر خزعلی، همانطور که در جریان هستید اقدام اخیر ناجا و برنامه گشت نامحسوس علی رغم استقبال عموم جامعه و ایجاد امید و شوق به بهبود وضعیت عفاف در جامعه با اعتراض و اما و اگرهایی همراه شد از جمله ابهامات موجود موضوع قوانین و سیاستهای رعایت عفاف و حجاب است. و مدعی هستند که ما قانون معین و مشخص و ابلاغ شده‌ای برای رعایت عفاف و حجاب برای مردان و زنان نداریم و تکلیف مردم و پلیس به طور دقیق معلوم نیست واینکه حد و مرز بدحجابی چیست ؟ با توجه به اینکه شورای فرهنگی اجتماعی زنان سیاستهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب و راهبردها و راهکاری آن را تهیه کرده و به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسانده است و نظارت اجرای آن نیز بر عهده این شوراست. مایلیم توضیحات شما را به عنوان یک مسئول و فعال حوزه زنان در این خصوص بشنویم .
خزعلی: بله من هم تشکر میکنم از همت و اطلاع رسانی شما ، البته این ابهامات و سؤالات شاید از سوی مردم پذیرفته باشد و علت آن هم عدم اطلاع رسانی به موقع و شفاف از سوی رسانه‌ها است اما از سوی مسئولین ذیربط فرهنگی جای تاسف دارد. زیرا آنها مجری این قوانین از جمله تحقق قوانین عفاف و حجاب در کشورند و ریاست محترم جمهوری که موکدا به رعایت و عمل به قانون تاکید میکنند، بدیهی است در مقابل خاطی یا تمرد از قانون و قانون شکنی دستور برخورد خواهند داد و این مهم از مسئولیت‌های ایشان در متن قانون اساسی است.
** آیا در این خصوص قانون صریحی داریم؟ و آیا ابلاغ شده است؟
خزعلی: بله از اولین موضوعاتی که
از ابتدای شکل گیری نظام جمهوری اسلامی ایران، بر اساس آیات صریح قرآن و دهها روایت
صحیح و محکم، قانون مند شد، رعایت حدود شرعی در پوشش زنان و مردان بود. اولین بخشنامه
رسمی برای رعایت عفاف و حجاب در تاریخ 1360/1/15 از سوی شهید رجایی نخست وزیر وقت بود
که خطاب به مردم مومن و کارکنان بزرگوار و انقلابی ایران صادر شود از آنان خواسته شد
؛ «شما که با فریادهای خالصانه خود علیه حکومت جور و ضد اسلامی طاغوت، تحقق آرمانهای
اسلام و ائمه طاهرین علیهم السلام را خواستار شده اید. می‌دانید که شهدا و جانبازان
عزیز شکل و محتوای جمهوری اسلامی ایران را به صورت امانت به دست من و تو سپرده اند
بنابراین به عنوان پاسداری از خون شهدای انقلاب موارد زیر رعایت شود.» در ابلاغیه
نخست وزیری علاوه بر درخواست امانتداری، رعایت بیت المال ، صرفه جویی و توصیه به دلسوزی
برای مردم و رعایت عدالت، خطاب به خواهران عزیز رعایت پوشش اسلامی و سادگی هنگام حضور
در محافل عمومی را از آنها می خواهد.
چهارماه بعد در تاریخ 1360/4/21 بخشنامه‌ای به کلیه واحدهای نخست وزیری ابلاغ میشود و حجاب به صورت مانتو و شلوار اسلامی و روسری پوشیده ، بدون آرایش به عنوان لباس فرم رسمی برای خواهران و کارکنان دولت تعیین میشود. این بخشنامه همراه با عکس که اندازه لباس را مشخص میکند برای ادارات و سازمانهای دولتی و غیردولتی ارسال می شود و 4 سال بعد نیز در تاریخ 64/2/4 نخست وزیر بخشنامه ای را برای کلیه وزارتخانهها، موسسات و سازمانهای دولتی و نهادهای انقلابی صادر کرده و ابلاغ میکند و می نویسد، « از آنجا که دین مبین اسلام عظمت و آزادگی زنان را در حفظ حجاب و عفت میداند مقتضی است به پیروی از امت حزب الله حجاب اسلامی در محیط کلیه دستگاههای اجرایی با دقت مراعات گردد و حتی تاکید میکند با کارکنان متخلف مطابق قانونی رسیدگی به تخلفات اداری برخورد قاطع نمایند." در آئین نامه اماکن عمومی مصوب هیئت وزیران نیز که به امضای نخست وزیر وقت در تاریخ 63/3/23 ابلاغ شده شهربانی جمهوری اسلامی ایران که هم اکنون ارتقاء یافته و به نام نیروی انتظامی ساماندهی شده است مامور اجرای مقررات و آئین نامه های اماکن عمومی میشود. علاوه بر این« آئین نامه اجرایی نحوه رسیدگی به تخلفات فروشندگان لباسهایی که استفاده از آنها در ملاءعام خلاف شرع است و یا عفت عمومی را جریحه دار میکند» مصوب هیات وزیران در تاریخ 68/3/20 با امضای همان نخست وزیر اعلام و ابلاغ میشود.
مجددا در 5 سال بعد در تاریخ 69/2/10 رئیس جمهور بخشنامه دیگری با همین محتوا به کلیه وزارتخانه ها و سازمانها ..... تحت عنوان ابلاغی ریاست جمهوری ابلاغ میکنند.
** آیا این همه دستورات دولت‌ها ضمانت اجرا هم داشت؟
خزعلی: بله، البته ضمن آن دستور میدهد که « به منظور حفظ شئونات و دستاوردهای
انقلاب اسلامی و حاکمیت بخشیدن به ارزشهای والای اسلامی لازم است در محیط کلیه دستگاهها
پوشش کارکنان و ارباب رجوع مطابق ضوابط اسلامی باشد، مسئولان در اجرای این دستور مراقبت
کامل نموده و به طور مستمر بالاترین مقام اجرایی دستگاه را در جریان امور قرار خواهند
داد. آقایان وزرا مسئولیت مستقیم اجرای این بخشنامه را به عهده دارند. به منظور نظارت
بر اجرای دقیق این بخشنامه بارزسانی از سوی وزارت کشور به دستگاههای اجرایی اعزام خواهند
شد.» می‌بینید در فاصله کوتاهی چند بخشنامه از سوی دولت در این خصوص تصویب و اجرا میشود. علاوه بر بخشنامه‌ها و قوانین عمومی برای رعایت پوشش اسلامی در کشور، در فضاهای
خاصی مثل ادارات یا دانشگاه‌ها، هواپیمایی، هتل‌ها و .... ضوابط ویژه‌ای برای رعایت
پوشش صحیح و رفتارهای اخلاقی وضع شد. از جمله در دانشگاه‌ها برای حضور دانشجویان عزیز
در محدوده دانشگاه‌ها، ضوابط و آئین‌نامه‌های ویژه و دقیقی به تصویب قانونگذار و مسئولین
رسمی دانشگاه‌ها رسید و رعایت آنها از طریق اساتید و دانشجویان الزامی اعلام شد. این
آئین نامه‌ها نحوه آرایش مختص محیط آموزشی، نحوه آرایش دانشجویان، در محیط‌های کلاس‌ها،
راهروها، فضای باز، سلف سرویس‌ها، سفرهای مطالعاتی، اردوها و...... تعیین میکنند.
نام آن آئین نامه حفظ حدود و آداب مصوب 66/5/13 شورای عالی انقلاب فرهنگی است که به دنبال آن آئین نامه اجرایی آن در وزارت علوم تهیه شد که در ماده یک آئین نامه انضباطی دانشجویان ، مصوب وزارت علوم، مصادیق مجاز و غیرمجاز پوشش پسران و دختران دانشجو را تعیین کرده و می‌گوید لباسها هموراه باید ساده و آراسته و با وضعیت مناسب و در شان دانشگاه باشد، رنگ لباسها باید متعادل بوده و تند و زننده نباشد حتی محدوده رنگ جوراب‌ها و کفش‌ها و نحوه استفاده از جواهرات و غیره تعیین شده است و این عینا برگرفته از الگوی عملی اکثر دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشورهای پیشرفته است نظیر اکسفورد، کالیفرنیا، میشیگان، فلوریدا، ویرجینا که ریزترین جرئیات پوشش زن و مرد و حتی دکمه لباس و جوراب مشخص شده است و عدم رعایت آن مجازات‌هایی چون مرتبه اول: تذکر شفاهی به دانشجو می‌باشد. مرتبه دوم: مشاوره تلفنی بین استاد و ولی دانشجو یا والدین با پشتیبان وی و سومین مرتبه جلسه‌اي با حضور مدير و ولي يا پشتيبان دانشجو برگزار مي‌شود كه به يك تعهد كتبي و امضاء ولي يا پشتيبان منجر مي شود، سپس دانشجو نزول درجه و امتياز شهروندي دريافت خواهد كرد و يا روش تأديب ديگري از سوي دانشكده تعيين ميگردد که حتی منجر به مشروطی یا اخراج دانشجو شده است.
** آیا در مجلس شورای اسلامی نیز قانونی تصویب شده است؟
خزعلی: بله، مجلس شورای اسلامی در تاریخ 65/12/28 قانون مبارزه با فروشندگان،
تولید کنندگان، وارد کنندگان و استفاده کنندگان لباسهایی که پوشیدن آنها در ملاء عام
خلاف شرع است را تصویب میکند. کمیسیون سیاستگذاری در امور اجرایی مبارزه فرهنگی با
مظاهر فساد برای اجرایی کردن این قانون و آئین نامه سال 68 مصوب هیات وزیران، مصادیق البسه و آرایش غیرمجاز
را در تاریخ 75/6/25 تعیین و تصویب کرده و طی این مصوبه به طور دقیق پوشش‌ها و آرایش‌های
غیرمجاز برای آقایان و خانمها تعیین شده است. تمامی این اقدامات و مصوبات، قوانین و
آئین نامه ها که از سوی مسئولان و قانون گذاران تهیه و تصویب شده، وظیفه ذاتی حاکمیت
اسلامی است که مبتنی بر تقاضاهای مکرر مردمی و متناسب با شرایط تصویب شده ولی می‌بایست
باید به اجرا درآید. اما متاسفانه به دلیل سهل انگاری و کوتاه آمدن نسبت به اجرای احکام
الهی تساهل و تسامح برای منافع کوتاه مدت بعد از سی و هفت سال حکومت اسلامی و هزاران
شهید و جانباز و آزاده ، امروز شاهد چنین وضعیتی از حیث عفاف و حجاب در جامعه هستیم
و باید اقرار کنیم که پاسداران خوبی برای امانت گرانبهای جمهوری اسلامی و خون شهدای
صدر اسلام نبوده ایم.
مردم مسلمان ، نجیب و به خصوص خانواده شهدا سالهاست از اوضاع
نابسامان حجاب و رعایت عفاف در کشور به خصوص در شهرهای بزرگ و بالاخص در تهران فریاد
می زنند، اعتراض میکنند، نامه میدهند، طومار می‌نویسند و به مراکز مربوطه از جمله شورای
فرهنگی اجتماعی زنان میدهند و از اینکه با هنجارشکنی عده قلیلی، امنیت اخلاقی جامعه
تهدید میشود، نگرانند. و تصریح میکنند که علت این تساهل مسئولین نگرانی آنها از جوسازی‌های تبلیغات و جنجال مافیای خبری بین‌المللی است و به جای پاسخ به نیاز برخی مسئولین
به مخالفت غرب زدگان و هویت باختگان اهمیت دهند.
متاسفانه تا کنون شاهد اقدام کاملاً
مؤثری نبوده‌اند و نه تنها خیابان و پارک و کوه و دریا و غیره تهدید کننده شده بلکه
محیط های آموزشی که وظیفه هدایت و تربیت کودکان و جوانان را دارند نیز اطمینان آور
نیستند. آنها می‌گویند جوان ما در خانواده مذهبی در فضایی سالم و اخلاقی تربیت میشود
اما با ورود به محیط دبیرستان و دانشگاه، امنیت اخلاقی ندارد و خانواده با نگرانی فرزندش
را وارد جامعه میکند می پرسد آیا پوشش و رفتار برخی دختران و پسران در دانشگاه‌ها زیبنده
یک دانشجوی مسلمان و درس‌خوان است؟ آیا دولت در قبال انتظار خانواده های مومن و انقلابی
برای مهار و رفتارهای ناهنجار در خیابانها و اماکن عمومی مسئولیتی ندارد و آیا این
فرار از اجرای قانون نیست؟ اصلا مگر اجرای احکام واجب الهی در نظام اسلامی غیرقانونی
است؟ به فرموده امام جمعه تهران علاوه بر قانون این وظیفه شرعی و ذاتی حکومت اسلامی
است که زمینه اجرای واجبات را فراهم کند.
رعایت عفاف و ارزشها و پوشش یک واجب قرآنی است همه باید رعایت کنند گر چه ما برای این واجب یعنی رعایت پوشش اسلامی 130برنامه قانون، بخشنامه و آئین نامه و سیاستگذاری داریم واقعا باعث تاسف است که با وجود این همه برنامه برخی از مسئولین از وجود آن اظهار بی اطلاعی کنند آیا در سایر موارد نیز بی توجهی به قانون را بر می تابند؟ یا در صورت تعارض با مقام و موقعیت آنها برخورد می کنند؟ چه کسی این حکومت و مقام را به دست این آقایان و خانمها سپرده است؟ جز حضرت امام با نیم قرن مبارزه و جز شهدا با دادن جانهای عزیزشان و خانواده های شهدا با اهدای پاره تنشان! مسئولین در قبال چه کسانی پاسخگو هستند؟ خدا یا لیبرال دموکراتها؟ آیا این به اصطلاح آزادی که فکر میکنند با قدری پوشیدگی از دست میرود، حد و مرزی دارد؟ تا کجا باید سکوت کرد و برای خوشایند عده قلیل و رای آوری لبخند زد؟
** به نظر شما ما ضعف قانون نداریم؟ مثلا آیا مجازات برخی هنجارشکنی ها در قوانین مشخصا معلوم شده است؟ در کجا و کدام قانون مصادیق بدحجابی تعیین شده است؟ پلیس با چه کسی برخورد کند . آیا اینها را قانون تعیین کرده؟
خزعلی: بله کاملا شفاف و روشن همه مصادیق پوشش و آرایش صحیح در قانون معلوم است. شما مجموعه قوانین عفاف و حجاب را که حدود هفت صد و سی و چهار صفحه است بخوانید هم مجازاتها معلوم است هم مصادیق بسیار جزئی همه موارد را تعیین شده است. حتی آمده است که روی لباس چه عکس ها، آرم ها و نشانه ها و جملاتی ممنوع است. حد حجاب دقیقا تعیین شده که موها کاملا پوشیده باشد فقط صورت و دست تا مچ بدون آرایش باشد. برای همه موارد فوق مسئولینی مشخص شده اند که باید پی گیری و نظارت و اعمال قانون داشته باشند. برای پلیس هم ضوابط و ملاک هایی در قانون مشخص شده است که روش اجرای آن یعنی محسوس و غیرمحسوس و برخورد فیزیکی و غیر آن طبق ضوابط این نهاد است که البته با برخوردهای خلاف قانون آنها هم می بایست برخورد شود و خود نیروی انتظامی در مواردی با این تخلفات برخورد کرده است. اما پلیس غیرمحسوس مشابه همان نیاز مردمی است که اعلام می کنند. موارد خلافی را مشاهده می کنند و از پلیس 110 کمک می خواهند. این بارپلیس به 7000 مأمور خود آموزش داده تا در ساعات خارح از وقت اداری به این وظیفه که خواست مردم است عمل کند.
** قوه قضائیه چطور؟ آیا ابلاغی دارد؟
خزعلی: بله در سال 69 بخشنامه ای به کلیه واحدهای قضایی سراسر کشور برای تسریع در رسیدگی به پرونده های عوامل ترویج فساد و بدحجابی توسط رئیس قوه قضائیه ابلاغ میشود و طی آن تصریح میشود که هر کس که بخواهد عامل ترویج فساد و بدحجابی گردد با قاطعیت برخورد میشود و سریعا رسیدگی و حکم لازم صادر میشود. هم چنین قانون مجازات اسلامی، مصوب مجلس شورای اسلامی 75/3/2 جرائم ضد عفاف و اخلاق عمومی را صریحا تعیین کرده است حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند به حبس از دو روز تا دو ماه یا جزای نقدی محکوم خواهند شد. لباسها نباید با تصاویر نامناسب، الفاظ رکیک یا نقش هایی با مفاهیم زشت، تصویر پرچم های بیگانه، آرمها و نشانه‌های ضد اسلام، ضد اخلاق یا مربوط به گروه‌ها و مکاتب ضد اسلامی و غیراخلاقی باشد، یا دارای تصاویر برخی حیوانان یا حشرات یا تصاوی کارتنی تداعی‌کننده رقص و شرب خمر و آواز و نوازندگی، آلات موسیقی و تصاویر آدم‌های معتاد و عبارات عاشقانه و ..... چاب یا گلدوزی یا نصب باشد، اینها تماما موارد مطرح شده ممنوع است. ببینید قوانین چقدر ریز و دقیق است.
**ممنون از اینکه به سؤالات ما پاسخ دادید.
